Καλώς τον Ρετζέπ αλλά "δεν ξεχνώ"!

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατέφθασε την Παρασκευή στην Ελλάδα για επίσημη επίσκεψη. Υπήρξαν ήδη ειρωνικά σχόλια ότι διέπεται από μια νεο-οθωμανική αντίληψη όχι μόνο στην πολιτική του αλλά και στην εμφάνισή του. Του αρέσει δηλαδή, όπως και στους σουλτάνους του προηγούμενου αιώνα (ναι, υπήρχαν σουλτάνοι και στον 20ό αιώνα), να έχει μια ουρά που τον συνοδεύει στις μετακινήσεις του, σαν κινούμενη αυλή, γιατί αυτό του δίνει μια μεγαλοπρέπεια, η οποία δεν συνάδει σε δημοκρατικούς ηγέτες.



Πράγματι, κατέφθασε με το μισό υπουργικό συμβούλιο (το οποίο θα υπογράψει σημαντικές και ασήμαντες ως προς το αποτέλεσμα συμφωνίες), με καμιά εκατοστή επιχειρηματίες, οι οποίοι ίσως και να ενδιαφέρονται για επενδύσεις ή συνεργασίες με Ελληνες επιχειρηματίες, με δημοσιογράφους, παρατρεχάμενους κ.λπ., οι οποίοι χρειάστηκαν τρία αεροπλάνα για να έρθουν και να εξυπηρετήσουν την επίσκεψη.

Αυτό το «φαίνεσθαι» είναι φυσικά σκόπιμο για τη δημιουργία εντυπώσεων και βοηθάει στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Τουλάχιστον, της τουρκικής. Οι μεγάλες μάζες (και ο τουρκικός λαός είναι πολυπληθής) θέλουν και τη χειραγώγησή τους, αλλιώς οι διεκδικήσεις τους θα γίνουν ανεξέλεγκτες. Ακόμα και ελάχιστη ικανοποίηση των δίκαιων διεκδικήσεων των εργαζομένων στην Τουρκία αντιστρατεύεται τον πλούτο των ολίγων, οι οποίοι ονειρεύονται μια μεγάλη Τουρκία με τους ίδιους επικεφαλής να εκμεταλλεύεται μια ευρύτερη περιοχή, η οποία συμπίπτει με τα όρια της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για τα δεδομένα της Τουρκίας, το σχέδιο αυτής της ολιγαρχίας είναι προοδευτικό, καθώς δημιουργεί δημοκρατικότερες δομές για να ενταχθεί στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας.

Η τέχνη διαχείρισης των συμβόλων, έλεγε ο Μιτεράν, είναι η πεμπτουσία της πολιτικής. Και ο Μιτεράν (αν και σοσιαλιστής) είχε υιοθετήσει ένα αυτοκρατορικό τελετουργικό ως πρόεδρος της Γαλλίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ερντογάν ζήτησε και έφτασε στις 14 Μαΐου, που είναι η επέτειος απελευθέρωσης της Θράκης από τον ελληνικό στρατό στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ούτε τυχαία ζήτησε μετ’ επιτάσεως να επισκεφθεί με όλη αυτήν την κουστωδία τη Θράκη στο πλαίσιο της επίσκεψής του και μάλιστα συνοδευόμενος από τον Ελληνα πρωθυπουργό. Ευτυχώς, το υπουργείο Εξωτερικών που την είχε πάθει στο παρελθόν από τον ίδιο άνθρωπο στο ίδιο έδαφος της Θράκης πάτησε πόδι και έτσι εξήγησαν στον Ερντογάν και στον Αχμέτ Νταβούτογλου, τον υπουργό Εξωτερικών και εμπνευστή αυτής της νέας μεγαλοϊδεατικής στρατηγικής της Τουρκίας του «μεγάλου βάθους», ότι, αν θέλετε να γίνει η επίσκεψη στην Ελλάδα, θα ξεχάσετε τη Θράκη.

Στην Αθήνα λοιπόν ο Ερντογάν έρχεται για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της χώρας του με το ύφος ενός σουλτάνου. Υπολογίζει ότι η Ελλάδα είναι διεθνώς αποδυναμωμένη λόγω της «ελληνικής κρίσης», που είναι το πρώτο παράδειγμα χρεοκοπημένης χώρας σε όλα τα μέσα ενημέρωσης του πλανήτη. Ο ίδιος έρχεται από την Κωνσταντινούπολη, όπου υπόγραψε λίγες ημέρες πριν με τον Ρώσο πρόεδρο Μεντβέντεφ μια συμφωνία ύψους 15,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (όσο είναι η βοήθεια που θα πάρουμε από την Ε.Ε. μέσα στην εβδομάδα για να πληρώσουμε ομόλογα που λήγουν στις 19 Μαΐου) για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας με τέσσερις αντιδραστήρες. Μόλις έχει διακόψει τις διαπραγματεύσεις με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (χωρίς να τους διώξει από τη χώρα) και προτίμησε να δανειστεί τα χρήματα που του λείπουν από την αγορά. Ο λόγος είναι ότι το ΔΝΤ του ζήτησε ως όρο να απολύσει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλους από τους δήμους της Τουρκίας. Ο Ερντογάν αρνήθηκε και έτσι διακόπηκαν οι διαπραγματεύσεις. Οι Τούρκοι λένε ότι το μέτρο που τους ζήτησαν δεν είναι ανεκτό, επειδή ζουν φτωχοί άνθρωποι από αυτά τα μεροκάματα, τα οποία είναι πολύ χαμηλά και δεν ξεπερνούν τα 300 ευρώ τον μήνα. Ενα μέτρο που θα έφερνε ύφεση και ανεργία, ενώ η οικονομία βρίσκεται σε ανάπτυξη. Το ΔΝΤ λέει ότι το κάνει επειδή οι περισσότεροι δήμοι ανήκουν στο κόμμα του και πλησιάζουν εκλογές. Πιθανόν, να ισχύουν και οι δύο λόγοι.

Αν λοιπόν ο Ερντογάν αποφύγει τον πειρασμό να μας προσβάλει εκφράζοντας τη συμπάθειά του για τα προβλήματά μας, μπορεί και να μας δώσει μαθήματα του πώς το ΔΝΤ μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει και ποια είναι η κόκκινη γραμμή την οποία εκείνος τράβηξε στις διαπραγματεύσεις, ώστε να μην ακολουθήσει τις ολέθριες συμβουλές του μαζί με τη λήψη της πολύτιμης απόφασης. Τα προηγούμενα χρόνια, οι επαφές και οι όροι που επέβαλε το ΔΝΤ στην Τουρκία επέτρεψαν σε πολλές μεγάλες επιχειρήσεις της αναπτυγμένης Δύσης να αγοράσουν μισοτιμής μεγάλες και μονοπωλιακές τουρκικές μονάδες, αλλά και σε άλλες επιχειρήσεις, όπως η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας, να αγοράσουν μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως η FINANSBANK, η οποία έχει συνεισφέρει στην κερδοφορία της Εθνικής Τράπεζας.

Το ερώτημα είναι αν ο Ερντογάν έχει την πρόθεση να βάλει την Τουρκία σε έναν άλλον αιώνα και στις σχέσεις της με την Ελλάδα ή αν απλώς επιθυμεί να αποκομίσει οφέλη που έτσι κι αλλιώς του χρειάζονται. Να δημιουργήσει τις εντυπώσεις ότι συζητάει με την Ελλάδα και προσπαθεί ειλικρινά να εξομαλύνει τις σχέσεις για να προωθήσει την ειρήνη και τις μπίζνες, ενώ δεν εγκαταλείπει τη βασική συνιστώσα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής των τελευταίων σαράντα ετών, που είναι η αναθεώρηση των συνθηκών που καθορίζουν τα σύνορα των δύο χωρών και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα στο Αιγαίο, όπου και γειτνιάζουν. Το ερώτημα είναι ότι τόσα πολλά χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία της Τουρκίας δεν έδειξε τέτοιες προθέσεις. Εδειξε μόνον ότι θέλει να δημιουργεί εντυπώσεις, όπως η «κουμπαριά» που έκανε με τον Καραμανλή στον γάμο της κόρης του.

Με «κουμπαριές» όμως δεν γίνεται εξωτερική πολιτική. Και αν αυτό ισχύει για τον Καραμανλή, το ίδιο ισχύει και για τον Ερντογάν. Και αν ο Ερντογάν θέλει να δείξει σε όλον τον κόσμο ότι η Τουρκία είναι μια σύγχρονη δημοκρατική χώρα που δεν βλέπει επιθετικά τους γείτονές της, δεν χρειάζεται ελληνικό πιστοποιητικό. Υπάρχει το διεθνές πρόβλημα της Κύπρου, όπου μπορεί να κάνει όση επίδειξη καλής θέλησης θέλει αποσύροντας τα στρατεύματα κατοχής από το νησί και επιτρέποντας στους Κύπριους να ενώσουν ξανά το νησί τους και να ζήσουν ειρηνικά. Το μόνο εμπόδιο που υπάρχει είναι ο στρατός κατοχής του Αττίλα… Και όλοι οι Ελληνες ορκιστήκαμε το 1974 αυτό που λέει ο τίτλος.